بختیاری قبیله نیست !…
بختیاری قبیله نیست!/ اصلاح چند باور غلط
اول: قبیله، ایل یا قوم؟!
واژه قبیله و ایل در عرف برای طوایفی که معمولا به صورت عشایری زندگی می کنند و در سرزمین ثابتی سکونت ندارند بکار می رود و به دلیل جابجایی آثار تاریخی و تمدنی معینی برجای نمی گذارند…
در یک تعریف جامعه شناسی: «قوم حدفاصلی است میان جوامع ایلی(با همبستگی تباری ـ خونی ـ اسطوره ای و زبانی) و جوامع ملی (با همبستگی اقتصادی ـ سیاسی و شهروندی و حقوقی ) همبستگی قومی ناظر به سرزمین معین و فرهنگ( دین؛ زبان، آداب رسوم) مشخصی است که در طول زمان به وجود آموده و تحول می یابد» (کثرت قومی و هویت ملی دکتر ضیاء صدرـ ۱۳۷۷)
معمولا در منابع و عرف واژه ایل را برای گروه جمعیتی مشترکی با زندگی عشایری که وابستگی های خویشاوندی معینی دارند و «چادرنشین» هستند بکار برده می شد و یک ایل همیشه دارای سرزمین ثابتی در طول تاریخ نبوده و ممکن است جابجایی متعدد داشته باشد..
بختیاری اگرچه در گذشته بیشتر به دلایل سیاسی و اجتماعی و زندگی عشایری بخشی از آنان، معمولا «ایل بختیاری» نامیده می شد اما در واقع با وجود عظمت و گستردگی بختیاری، واژه ایل برای آن کافی نیست. بختیاری ها در روزگاران گذشته همواره، همگام با زندگی عشایری، یکجانشینی و شهرنشینی نیز داشته اند و سرزمینی گسترده و کهن با آثار تاریخی متعدد دارند.
در کتاب حدود العالم (قرن چهارم هجری) در خصوص ایذه از شهرهای کهن بختیاری آمده است: ایذه «شهری»است بسیار خرم و با نعمت فراوان… ودر همان کتاب در خصوص تبریز نوشته شده: تبریز «شهرکی» است خُرد… پس با مقایسه مناطق کشور در طول تاریخ، عظمت بختیاری و شهرنشینی و سرزمین وسیع آن مشخص خواهد شد که به دلیل روحیه سلحشوری و مبارزه با حکومتهای ظالم زمانه، همواره تاوان آن را با محدود شدن پرداخته است…
قوم بختیاری، بزرگترین قوم ایرانی و آریایی در ایران است که در طول تاریخ دارای سرزمین معین و قدرت حکومتی مشخصی بوده است. زبان و گویش خاص، فرهنگ غنی و بازمانده از ایران باستان، میراث فرهنگی هزاران ساله، مناطق وسیع مسکونی، وسعت و گستردگی سرزمین و… بختیاری را در ردیف یکی از اقوام بزرگ کشور قرار داده است بنابراین واژه ایل برای کلیت آن ناکافی است.
قوم بختیاری از چند ایل تشکیل شده و به دوشاخه بزرگ، دهها باب، صدها طایفه، و هزاران تیره و تش و مال تقسیم می شود. برخی پژوهشگران از جمله پروفسور گارثویت، بختیاری را کنفدراسیون (اتحادیه) ایلی نامیده اند.. در قرون گذشته به تدریج طوایفی دیگری نیز در بختیاری ادغام شده اند و موجب افزایش دامنه این قوم شده است. از طرفی امروزه با افزایش جمعیت و دایره نفوذ، گسترگی بختیاری بسیار بیشتر از گذشته شده است.. حتی اگر از تاریخ هم بگذریم امروزه بختیاری با جمعیت عظیم و گسترده در سراسر ایران از بزرگترین اقوام کشور محسوب می شود.
سرزمین بختیاری نیز شامل بخش عمده ای از استانهای خوزستان، چهارمحال بختیاری، اصفهان، کهگیلویه بویراحمد، لرستان و قسمت هایی از استان های فارس، بوشهر و ایلام و… است. اما علاوه بر آن جمعیت عظیمی از بختیاری ها در تهران و سایر شهرهای بزرگ مانند اصفهان، شیراز، اهواز، کرج و.. سکونت دارند.
سوم: قوم بختیاری فراتر از طوایف ثبت شده!
بختیاری به دلیل اینکه فراتر از ایل و قبیله است و از طرفی تنها قوم دارای ساختار مشخص و شناسنامه دار است اما به دلایل ذکر شده، محدود به طوایف شناخته شده و ثبت شده نیست. طوایف و گروه های جمعیتی در بختیاری هستند که ممکن است جزء ساختار شناخته شده قرار نگیرند اما قرن ها و سالها در سرزمین بختیاری شکل گرفتند یا با فرهنگ بختیاری رشد یافتند که کاملا از بختیاری محسوب می شوند. بختیاری سرزمین وسیعی شامل همه ی مردمان پیوسته این سرزمین است…
چهارم: حرکت فرهنگی، اجتماعی یا قوم گرایی!
باور غلط دیگر اینکه: فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی بختیاری را که در دهه های اخیر شدت گرفته، مانند حرکت های برخی اقوام دیگر در کشور قوم گرایانه تفسیر شود! در حالیکه حرکت بختیاری یک حرکت فرهنگی است برای معرفی فرهنگ و تمدن بختیاری و در راستای هویت ملی و ایرانی.
چرا که بختیاری همواره خود را از ایران دانسته و وارث ایران باستان بویژه قوم پارس می دانند و همیشه جان برکف مدافع کشور و دین بوده اند بنابر این برخلاف دیگر اقوام که گاهی ساز جدایی و تجزیه طلبی می زنند بختیاری ها هیچگاه خود را از ایران بزرگ جدا تلقی نکردند بلکه ایران را از آن خود و بختیاری را اصیل ترین قوم ایران دانسته اند. و هموراه مدافع کیان ایرانند… و فرهنگ و تمدنی که مدافع آنند در راستای هویت ملی است.
پنجم: میزان جمعیت بختیاری
در خصوص جمعیت بختیاری ها در کشور نیز اطلاعات متناقض و ناکافی ارائه شده است .. برخی محققان و تاریخ نگاران خارجی در یک قرن پیش که جمعیت کل ایران حدود ده میلیون نفر بود جمعیت ایلی و عشایری بختیاری را بدون در نظر گرفتن بختیاری های ساکن شهرهای بزرگ و کوچک کشور «چند صد هزار نفر» برآورد کردند سایر محققان نیز تا دو دهه اخیر نیز به استناد این منابع، همان برآورد قبلی را تکرار می کردند.. بیست سال قبل نیز برخی نویسندگان بختیاری جمعیت بختیاری را «حدود ۶ میلیون نفر» اعلام کردند که تا امروزه اغلب نویسندگان همان مطلب را تکرار می کنند!!
در حالیکه جمعیت همواره متغیر و روبه افزایش بوده است و میزان جمعیت ایران از ده میلیون نفر در یک قرن قبل تاکنون هشت برابر شده و به حدود ۸۵ میلیون نفر رسیده و طبعا جمعیت بختیاری نیز همراه سایر نقاط کشور افزایش یافته است و حتی پس از انقلاب سرعت افزایش جمعیت بختیاری بسیار بیشتر از سایر نقاط بوده است.
و نکته دیگر اینکه محققان پیشین فقط به جمعیت عشایری و حداکثر مناطقی که کاملا بختیاری نشین بودند توجه داشتند در حالیکه بختیاری از دوران صفویه یا قبل از آن به تدریج در دیگر شهرهای بزرگ کشور سکونت یافتند و محدود به نقاط روستایی و عشایری نبوده است بنابراین باید نگرش پیشین در خصوص برآورد جمعیت بختیاری اصلاح شود ا
میزان جمعیت بختیاری ها و اقوام لر در کل کشور
اگرچه اطلاعات دقیقی از میزان جمعیت هر یک اقوام کشور از جمله بختیاری ها در دست نیست، اما برخی کارشناسان با توجه به حضور میلیونی بختیاری ها و اقوام لر در بیش از ۱۲ استان کشور و همچنین جمعیت ملیونی بختیاری ها در شهرهای بزرگ کشور مانند تهران، اصفهان، شیراز، اهواز، کرج و.. میزان جمعیت فعلی بختیاری ها را در کل کشور حدود ۱۲ میلیون نفر تخمین می زنند و با احتساب جمعیت سایر اقوام لر در ایران نزدیک به ۲۰ میلیون نفر برآورد می کنند.
سرزمین تاریخی بختیاری توسط رضاشاه و با هدف تضعیف بختیاری ها به چندین استان تقسیم شده است اما هویت آن همچنان پابرجاست. مانند سرزمین خراسان یا سرزمین آذربایجان که قلمرو خاصی داشتند و همچنین با پیشینه بسیار طولانی همواره نقش اساسی در تاریخ و تمدن ایران داشته است و همیشه خود را از ایران دانسته و ایران را از خود. و پیوندی ناگسستنی با تاریخ و تمدن و سرنوشت ایران داشته و دارد. مردمان بختیاری در طول تاریخ همواره در راه دین و میهن، فداکاری و جانفشانی نمودند…
سایت سرزمین ما ـ رضا بهرامی ـ ۱۳۹۵ …
مطالب مشابه
در همین دسته بندی
4 thoughts on “بختیاری قبیله نیست !…”
نظری بدهید
-
📙همایش ملی زندگی، آثار و شخصیت پژمان بختیاری (شاعر بزرگ معاصر، محقق و مترجم) پژمان بختیاری محقق، مترجم و شاعر نامدار...
-
📙کتاب” دشتک بر بلندای تاریخ ” منتشر شد. کتاب “دشتک، بر بلندای تاریخ بختیاری” تالیف «رضا بهرامی دشتکی» پس از سالها...
-
معرفی کتاب: این اثر پژوهشی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در فهرست آثار فاخر قرار گرفت و مورد حمایت ویژه واقع گردید…...
-
تاریخ بختیاری از آغاز تاکنون مقدمه: سرزمین ایران از آغاز دوران تاریخی به تدریج شاهد شکل گیری کهن ترین تمدن های بشری بود...
-
پژمان بختیاری در کلام دکتر کزازی دکتر میرجلال الدین کزازی استاد بزرگ زبان و ادبیات پارسی در سخنانی درباره شخصیت شاعر...
-
آثار منظوم و منثور پژمان بختیاری شاعر بزرگ معاصر + نصاویر فهرست کتاب ها و آثار پژمان بختیاری: پژمان بختیاری شاعری...
-
زندگینامه دکتر قیصر امین پور (۱۳۳۸-۱۳۸۶) از شاعران بزرگ معاصر دکتر قیصر امینپور از شاعران بزرگ ایران پس از انقلاب...
-
صفحه پژمان بختیاری ویژه زندگی، اشعار و آثار حسین پژمان بختیاری شاعر بزرگ ایران ■ـ زندگینامه پژمان بختیاری ...
-
در همین کوهستان زنی می زیسته که برابر صد مرد در سرنوشت تاریخ معاصر ما دخیل بوده است. مقصودم «بی بی مریم بختیاری» است…...
-
رضا بهرامی نویسنده و پژوهشگر رضا بهرامی دشتکی(نویسنده و پژوهشگر) رضا بهرامی دشتکی نویسنده و پژوهشگر ایرانی اهل دشتک...
-
زندگینامه و اشعار پژمان بختیاری شاعر بزرگ معاصر زندگی نامه پژمان بختیاری (۱۳۵۳ـ ۱۲۷۹) حسین پژمان بختیاری،...
درباره جمعیت بختیاری اغراق شده جمعیت تقریبی بختیاری خوزستان۲میلیون چاهارمحال ۷۰۰هزار لرستان۵۰۰هزار اصفهان۱میلیون سایراستان های کشور۲میلیون تقریبا میشه۶۲۰۰۰۰۰شیش میلیون ودویست هزار تقریبا
پاسخ:
سپاس دوست ارجمند
جمعیت بختیاری در خوزستان بیش از ۳ میلیون و در شهر اصفهان و شهرهای اطراف آن بویژه فولادشهر- شاهین شهر- زرین شهر – نجف آباد – فریدن و… بیش از ۳ میلیون نفر است. در تهران و کرج و استانهای لرستان، فارس، بوشهر، مرکزی ، ایلام و… نیز جمعیت عظیمی از بختیاری ها حضور دارند و…
سلام گرامی
بختیاری از زمان قاجار ایل می گفتند قبل از آن واژه ایل در اسناد نبود
جمعیت بختیاری در حال حاضر بیشتر شده ولی عده ای هنوز نمی خواهند بپذیرند
ما با قوم بودن می توانیم در کشور عرض اندام کنیم ایل یک مجموعه کوچک گله داری است