اسفند ۱۱, ۱۳۹۹ سرزمین ما موضوعات سایت ۱
نقد کتاب فرهنگ و ادبیات کودکان بختیاری
*مهرزاد کاظمی
«بِخَوس رودُم کِه مالمُون وُر گُدارِه لِرَهَی میشُ بَره مَر گوی بُهاره
آلِه للایی، کِه مالمُون رَه وِ داردُون بِخوس رودُم کِه گَله وَیدِه وُر دُون
بِخَوس رودُم کِه مالمُون دَس بِه باره کِه مَنزِلمون صُوا وُر پا مُناره »۱
مقدمه: سیر و سفر و زمزمه کردن مادران در لابه لای لالایی ها، افسانه های کودکانه، داستانهای عاشقانه و حماسی و متلهای فولکلوریک و ترانه های کودکانه در قلمرو فرهنگ و ادبیات بختیاری باعث پیدایش شاخه ای دیگر از ادبیات در این مرز و بوم شد که با عنوان فرهنگ و ادبیات کودکان بختیاری مدتی است آرام آرام قدم های خود را برداشته است، ادامه راه این مهم تنها و تنها به دست محققان، پژوهشگران، شاعران، ناقدان، تصویرگران و ناشران بختیاریست تا دست در دست هم آن را به پویایی و پایایی برسانند، گنجینه کهنی که سینه به سینه به دست ما رسیده است امروزه با دیدگاهها و نظریه های متفاوتی بدان پرداخته می شود و باعث به وجود آمدن حرکت های تازه ای در این حوزه شده است و همراه خود سوالاتی را در ذهن روندگان این راه پدیدآورده است،«هستی کودک فرآیند شدن او ازتولد به بعد چه مسیری را می پیماید؟ و یا به تعبیری در جستجوی چه مقصدی است؟ فکروعاطفه او در فرایند رشد چه مسیری را دنبال می کند و سرانجام قصد او از مطالعه چیست؟چرا کودک اینچنین به شنیدن قصه وشعر علاقهمند است؟ ادبیات به کدام نیاز(های) وی پاسخ میگوید و او با چه انگیزهای به ادبیات دل میبندد؟درکودک چیست که راه را بر ورود ادبیات ویژه او باز میگذارد؟ حرکت از هر سوی می تواند ما را به شناخت ادبیات کودک، ویژگی های آن، هدف(ها) و روش(های)آن، محتوا و نقد آن نزدیکتر سازد.»۲
امروزه به دلایل مختلف و نظریه های نظریه پردازان فرهنگ و ادبیات و تبدیل کلیت آن به شاخه های متفاوت، اشتقاق ادبیات کودک از کل ادبیات(ادبیات بزرگسال) به واسطه متمایز کردن خواننده و مخاطب آن صورت گرفته است که با پذیرفتن دوران کودکی و مفهوم کودکی به کودک در واقع دیگر با موجودی مستقل از بزرگسال که دارای فرهنگ و علایق و ویژگی ها و توانایی های مربوط به خود است روبه رو هستیم و از این جهت این موجود مستقل در نگاه نظریه پردازان و ناقدان و نویسندگان نیاز به ادبیات و فرهنگ ویژه خود است«در واقع وجه تمایز ادبیات کودک با دیگر شعبه های ادبیات، وجود کودک به عنوان مخاطب است،به عبارت دیگر درک و ذائقهی کودک است که آثار ویژه این گروه را از دیگر آثار ادبی جدا میکند۳»
کودک اینجا منظور رده سنی خاصی از رشد انسان است که به سه دوره خاص اطلاق می شود دوره اول بدو کودکی ۶-۳ سالگی دوره دوم اواسط کودکی ۸-۶ سالگی و دوره سوم اواخر کودکی ۱۱-۹سالگی است، پس نباید فراموش کرد که نه نویسندگان این حوزه کودک هستند و نه کسی که منتقد این حوزه است، و خواه ناخواه تحت اقتدار ادبیات بزرگسالان قرار گرفته است پس با این رویکرد فرهنگ و ادبیات کودک معنایی دیگر پیدا میکند که نیاز به ریزهکاری های خاص خود است، پس پژوهشگری که وارد این حوزه می شود باید با مطالعه و شناخت احوال و رفتارهای کودکان بختیاری(عشایری،روستایی) و با بررسی ماهیت یا وجود ادبیات کودک به قصد نگرشی دیگر در نظریه هایی که راجع به این مقوله از ادبیات با توجه به مخاطب خاص آن است شروع به کار بکند ولی از آنجایی که در قلمرو بختیاری به دلایل مختلف از جمله کمبود منابع و اطلاعات شفاهی همچنین نبود شاعران و تصویرگران این حیطه از ادبیات مواجه هستیم کار کمی سخت تر و دور از دسترس میشود که نیاز به تلاش و پیگیری های مستمر دیگری دارد. هرچند ناگفته نماند که شاعران بزرگی همچون پژمان بختیاری در قطعاتی (کبوتر پر بریده، گهواره،بی مادر،نغمه مادر و….)۵و داراب افسربختیاری در منظومه بلند«مناظره پسر لر و دختر شهری»۶ به گونه ای به این موضوع پرداخته اند که به سهم خود جای بررسی دارد.
یکی از کارهای نغز و پر محتوایی که در این راستا به زیور طبع آراسته شده کتاب «فرهنگ و ادبیات کودکان بختیاری»نوشته پژوهشگر ارجمند علی حسین پور است که با مشاهده اثر متوجه تلاش بی دریغ این پژوهشگر خواهید شد، این اثر به عنوان نخستین گام هایی که در این زمینه برداشته شده قابل ارج و ارزش است که باید آن را جزء نخستین اثرهایی که در این حوزه نوشته شده اند به حساب آورد، نگاه ویژه به این کتاب در حوزه فرهنگ و ادبیات کودکان بختیاری می تواند ما را به دیدگاه های وسیع تری در این حوزه پیوند بزند و در روشن شدن این مسیر نوپا در این سرزمین و این شاخه از ادبیات کهن کمک شایانی بکند. که همگام با هم به بررسی نکته هایی از آن می پردازیم. کتاب با پیشگفتاری ازناشر و نویسنده کتاب آغاز میشود در فصل اول کلیات تحقیق (مقدمه، بیان مساُلهی تحقیق، ضرورت واهمیت تحقیق، اهداف تحقیق،…)به صورت تخصصی آورده شده است و به همین روال در فصل بعد تعاریفی از واژه های کاربردی و تاریخچهای از آنها و در ادامه شناخت سرزمین و مردم بختیاری به صورت مختصر و بررسی جایگاه کودک در فرهنگ مردم بختیاری و انجام مراسمات مختلف و باورهای مردم وسپس بخش اصلی کتاب ادبیات کودکان بختیاری که به دوبخش (ادبیات داستانی کودکان بختیاری، ادبیات غیر داستانی کودکان بختیاری) تقسیم می شود وسپس به صورت مفصل به لالایی ها و زمزمه های مادرانه و ترانه های نوازشی کودکان بختیاری میپردازد و دردنباله آن شرح بازی های محلی و ترانه های نمایشی مورد بررسی قرار میگیرد ودر آخر هم با خلاصه تحقیق و کتابنامه بحث به پایان می رسد.
در این کتاب مواردی وجود دارد که در زیر به صورت مختصر به آن اشاره می شود، تاکید میکنم این کتاب به عنوان نخستین کتاب تخصصی در این حوزه نوپا بدون شک با مشکلاتی هم روبه رو بوده است که موارد زیر را نمی توان جزء معایب کتاب به شمار آورد.
_در نگاه اول حجم کتاب(۴۳۲صفحه) مورد بررسی قرار میگیرد که این هدف یا گستردگی مطالب را می رساند که تا حدودی پذیرفته است یا پراکندگی مطالب زائدی که آوردن آنها تنها مجال خواننده را میگیرد و ذهن او را مشوش می کند. برای مثال ما در اول کتاب چکیده ، سخن ناشر، دیباچه، و پیشگفتار داریم که خود ۹صفحه است سپس در فصل اول حدود۲۵ صفحه به مطالب دانشگاهی اختصاص داده شده که آن هم به گونه ای به مبحث اصلی در حوزه ادبیات کودکان بختیاری کمکی نمیکند، فصل دوم و سوم کتاب(۵۸صفحه) هم در اینجا و در رسیدن ما به هدفمان کمکی نمی کند وقتی صحبت از ادبیات کودک است اختصاص دادن دو فصل به موارد دیگر اگر بی توجهی به کودک نباشد به نظرم اهداف دیگری را می رساند، در آخر کتاب هم بخشی است با عنوان سخنان پایانی که خلاصه فصل های نگاشته شده را بیان میکند که خود ۱۴ صفحه است به علاوه ۱۴ صفحه دیگر که با عنوان شناخت نامهی آثار انتشارات نیوشه آورده شده بدون اینکه به بحث اصلی کمکی کرده باشد حجمی از کتاب را به خود اختصاص داده اند، که در آوردن این بخشها با در نظر گرفتن علاقه و حوصله خواننده و مخاطب خاص کتاب باید مراقب بود.
_کتاب از طرح جلد زیبایی برخوردار است و عکس بازی هفت سنگ و گهواره کودک بختیاری که در حاشیه جلد قرار گرفته بر صمیمیت طرح آن افزوده است، همچنین کتاب فاقد ایرادات تایپی و نگارشی است.
_نویسنده در قسمت لالایی ها و بازی های کودکانه موفق عمل کرده است و توضیحات مفصلی در این باره داده است، هر چند در بخش لالایی ها به نظرم این نکته واجب است که با گستردگی امروز بختیاری ما اکنون با سه طیف کودک بختیاری مواجه هستیم(عشایری،روستایی،شهری) که اینها خود باز جای بررسی دقیق تری دارد.
_در بعضی موارد یک جور اختلاط آداب و رسوم مراسم های متفاوت وجود دارد که این ها نمی تواند باعث پیدایش حوزه دیگری از فرهنگ و ادبیات کل بشود برای مثال گذاشتن پسر در بغل تازه عروس بیشتر به حوزه فرهنگ و باور بزرگسالان نزدیک تر است و به گونه ای ساخته و پرداخته آن فرهنگ است.
_بعضی ابیات فولکلوریک در متن کتاب نمی تواند مختص به ادبیات کوکان باشد و در حوزه ادبیات بزرگسال جای دارند که خود نویسنده هم به این ابیات بیشتر از ما واقف هستند از جمله:
کَوگمَی مَخون، ریگی وُر گلِیته کُه اِسپی جاتِه، زَردِه ری وِه ریتِه
Kawgomey maxun rigi vor gelit-e koh espid jat-e zarde riverit-e
کَوگمَی مَخون، ریگی وُر صَداتِه «تَولیت»جاتِه، زَردِه شا وِه شاتِه
Kawgomey maxun rigi vor seda-te tawlit jat-e zarde sha ve sha-te
_نکته دیگر اینکه در بعضی موارد نمونههایی که آورده شده سهم چندانی از ادبیات ندارند و به نظرم بازی زبانی بیش نیست!«اول اینکه ادبیات کودک و نوجوان پیش از هرچیز باید ادبیات باشد و ادبیات بودن خود را اثبات کند و بتواند در یکی از شاخه های شعر، داستان، نمایشنامه،…جای بگیرد. با این حساب، هر متنی که برای کودکان باشد در زمرهی ادبیات کودک و نوجوان قرار نمی گیرد.زیرا باید در درجه اول ادبیات باشد و دست کم یکی از دو عنصر «ادبیّت» و «تخیل» را در خود داشته باشد. دربررسی ادبیات داستانی کودک و نوجوان نیز هر متن باید بتواند در ابتدا داستان بودن خود را اثبات کند و سپس داستان کودک و نوجوان بودن خود را!»۴ حال با این تفاسیر برای مثال به این نمونه ها که در کتاب آورده شده نگاه کنید:
سه شیخ رَهدِن خیش دُزی یَه شیخ دو خیش دُزی دو شیخ یَه خیش دُزی
SE SHIX RAHDEN XISH DOZI YA SHIX DO XISH DOZI
DO SHIX YA XISH DOZI
سه شیخ رفتند خیش دزدی یک شیخ دو خیش دزدید دو شیخ یک خیش دزدید
گربه گُرده گُمبَز خَوسیده
GORBE GORDE GOMBEZ XOWSIDE
گربه گرده (روی) گنبد خوابیده است.
سه دُز رَهدن بُز دُزی یَه دُز دو بُز دُزی دو دُز یَه بُز دُزی
SE DOZ RAHDEN BOZ DOZI YA DOZ DO BOZ DOZI
DO DOZ YA BOZ DOZI
_در روانشناسی کودک این گفته وجود دارد که کودک به دنبال زبان خودش و تصورات کودکانه خود میگردد و به گونهای معماهای پیچیده بزرگسالان ذهن وی را خسته میکند، چیستان هایی که در متن کتاب آورده شده به گونه ای در رده سنی نوجوانان و جوانان و بزرگسال جای دارند که همه ما اینگونه چیستان ها را از نزدیک و از زبان رده سنی بزرگسال شنیدهایم و تکرار کرده ایم. از جمله:
چِنِه چِنِه خُس یَه چَنگه صِداس پُر تَنگِه؟
Cheneh cheneh xos ya changeh seda-s por-e tangeh?
هُو چِنِه بَهیگ سَر بَسته وُر کِل مال نِشَسته؟
Ho cheneh bahig sar baste,vor kel-e mal neshaste?
زِ ایچُو تا به شوشتر هَمِس خینِه کَموتَر؟
Ze icho ta be shoshtar,hames xin-e kamutar
سَر شَه سی دِندون؟
Sar-e shah,si dendun
_کتاب می توانست با توجه به مخاطب خاص(کودک) به تصاویر کودکانه بختیاری آمیخته شود که این کار در صمیمانه تر کردن اثر تاثیر فوق العاده ای داشت.
_ابیات فولکلوریک و تصنیف ها و ترانه هایی هم که در آداب و رسوم مختلف کاربرد دارد باز هم تابع ادبیات بزرگسال است از جمله در چهارشنبه سوری:
غَم بِرو، شادی بِیَو،مِنَت بِرَو، روزی بِیَو، سُهریِ تو اِز مُو، زَردی مُو اِز تو
Gam berow,shadi biyow,mennat beroe,ruzi biyow,sohriy-e to ez mo,zardiy-e mo ez to
غم برو،شدی بیا،منت برو،روزی بیا،سرخی تو از من(ای آتش سرخی وشادابی ات را به من بده)زردی من از تو(بیماری های من برای تو که آنها را از بین ببری وبسوزانی)
_همچنین در بخش ضرب المثل های کودکانه هم همان نگاه که در بالا گفته شد دیده میشود، پس نویسندهای که وارد این حوزه میشود باید بالاجبار برای ارتباط با مخاطبان خویش زبان کودک بگشاید.
_بخش هایی هم در کتاب دیده میشود که بیشتر جنبه خرافی دارند و به دلایلی نمی شود برای ادامه راه در این حوزه به این گونه موارد استناد کرد، شاید اینجا جای اینگونه بحث ها نباشد ولی اصولا باد که میوزد خاروخاشاک را ازسویی به سوی دیگر می پراکند، در اثر ارتباط میان اقوام وملل خرافات نیز به دست باد افتاد و همه جا پراکنده شد وامروزه در قرنی قرار داریم که فرهنگ ها برای ماندگاری و حفظ خود در این چرخه بزرگ تمدن بایدوباید خرافه زدایی شوند و گرنه خواه ناخواه امکان حذف آنها از این گردونه وجود دارد، چه بسا فرهنگ هایی بودند که به فراموشی سپرده شدند برای نمونه صفحات ۱۴۰-۱۴۱ :
سَی نِه دیُم، سَیِنِه خَرد دَستُم دَرمون (شفای) دل درد
SAYNE DIY-OM SAYNE XARD DAST-OM DARMON-E DEL DARD
سگ را دیدم، سگ را می خورد دستم شفای دل درد باشد
در این مقال کوتاه یقیناً جای بحث ها و نکته های بسیاری مانده است، نکته هایی که بررسی و شکافتن آنها توسط متخصصان این حوزه شاید چراغ راهی باشد برای آیندگانی که برای فرهنگ و ادبیات کودکان بختیاری دل بسوزانند، مطلبی که گفته شد در حد وسع و زمان بنده و از مطالعات کتابخانهای گردآوری شده است . «امید که کارآگهانش بپذیرند»
پژوهش و نگارش: مهرزاد کاظمی آبان ۱۳۹۹
«نشریه اینترنتی انجمن شعر آرنگ پشتکوه بختیاری»
منابع:
۱-فرهنگ و ادبیات کودکان بختیاری،علی حسین پور،(۱۳۹۱)،شهرکرد انتشارات نیوشه
۲-معصومیت و تجربه(درآمدی برفلسفه ادبیات کودک)، مرتضی خسرونژاد،(۱۳۸۲)، نشر مرکز
۳-مقدمه ای بر ادبیات کودک،بحثی در شناخت مفهوم دوران کودکی،حمیدرضا شاه آبادی فراهانی(۱۳۸۵)، تهران نغمه نواندیش
۴-مبانی ادبیات کودکان و نوجوانان؛ جلد اول،محمود حکیمی-مهدی کاموس(۱۳۸۲)، انتشارات آرون
۵-دیوان پژمان بختیاری،به کوشش رضا بهرامی دشتکی،(۱۳۹۴)، انتشارات سامان دانش
۶-دیوان داراب افسر بختیاری، (۱۳۸۴)، چاپ هفتم، انتشارات آنزان
۷-گذری بر ادبیات کودکان و نوجوانان قبل و بعد ازانقلاب،محمدرضا سرشار،(۱۳۸۸)، نشر موسسه انجمن قلم ایران
۸-ادبیات کودکان،دکترعلی اکبر شعاری نژاد،(۱۳۷۲)، نشر موسسه اطلاعات،چاپ شانزدهم
مقالات؛ ادبیات داستانی عامیانه وتاثیر آن بر ادبیات کودکان، دکترمحمدجعفر محجوب(۱۳۷۳)شورای کتاب ـــ نقد ونظریهی ادبیات کودک به روایت کتاب ماه کودک و نوجوان (۱۳۷۶تا۱۳۸۰)،مصطفی صدیقی، عاطفه جمالی، زهرا کهن سلوکلویی،دانشگاه هرمزگان ـــ سیر ادبیات کودکان و نوجوانان در ایران، فاطمه موسوی-اصغر هادی پور-سمندری،سال چهارم شماره ۱۱ بهار و تابستان ۸۷ ـــــ فرانظریهی توصیفی ادبیات کودک:طبقه بندی و توصیف زمینه های پژوهشی در نظریهی ادبیات کودک، فصلنامه علمی- پژوهشی نقد ادبی، س۱۰ .ش ۳۷ بهار ۱۳۹۶، دانشگاه فردوسی مشهد
bigthemeآبان ۱۷, ۱۴۰۳ ۱
مهر ۰۳, ۱۴۰۳ ۰
تیر ۲۸, ۱۴۰۳ ۰
تیر ۰۱, ۱۴۰۳ ۴
آبان ۱۷, ۱۴۰۳ ۱
مهر ۰۳, ۱۴۰۳ ۰
تیر ۲۸, ۱۴۰۳ ۰
تیر ۰۱, ۱۴۰۳ ۴
ویژه تاریخ و فرهنگ ایران و سرزمین بختیاری، سرزمین آفتاب، سرزمین آزاد، سرزمین آریایی، سرزمین کوهساران بلند، سرزمین رودهای خروشان، سرزمین چشمه ساران زلال، سرزمین جنگلهای سرسبز، سرزمین دشت های زیبا، سرزمین برف و آب و آفتاب، سرزمین تاریخ و تمدن دیرینه، سرزمین فاتحان مشروطیت، سرزمینی در قلب ایرانزمین… بختیاری بزرگترین قوم ایرانی و آریایی در ایران و تنها قوم صددرصد شیعه..*این سایت آزاد، مستقل و مردمی است. تاسیس1391
شهریور ۳۱, ۱۳۹۷ ۲۶
خرداد ۱۹, ۱۴۰۳ ۲۴
آذر ۱۷, ۱۴۰۲ ۲۳
اسفند ۱۱, ۱۴۰۲ ۲۲
آذر ۱۰, ۱۳۹۱ ۲۰
تیر ۱۲, ۱۳۹۵ ۱۶
خرداد ۰۲, ۱۳۹۵ ۱۶
آبان ۰۶, ۱۳۹۵ ۱۵
خرداد ۲۰, ۱۳۹۲ ۱۳
مرداد ۱۰, ۱۳۹۵ ۱۲
دی ۰۳, ۱۳۹۴ ۱۰
آذر ۱۱, ۱۴۰۲ ۱۰
شهریور ۰۸, ۱۳۹۵ ۸
اردیبهشت ۲۹, ۱۴۰۳ ۸
مهر ۲۶, ۱۴۰۱ ۷
آبان ۱۷, ۱۴۰۳ ۱
مهر ۰۳, ۱۴۰۳ ۰
تیر ۲۸, ۱۴۰۳ ۰
تیر ۰۱, ۱۴۰۳ ۴
خرداد ۱۹, ۱۴۰۳ ۲۴
اردیبهشت ۲۹, ۱۴۰۳ ۸
اردیبهشت ۲۰, ۱۴۰۳ ۰
اردیبهشت ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
اردیبهشت ۰۷, ۱۴۰۳ ۲
اردیبهشت ۰۵, ۱۴۰۳ ۰
فروردین ۲۹, ۱۴۰۳ ۰
فروردین ۲۴, ۱۴۰۳ ۰
فروردین ۱۹, ۱۴۰۳ ۰
اسفند ۲۵, ۱۴۰۲ ۱
اسفند ۲۴, ۱۴۰۲ ۲
7 ماهپیش
مهر ۰۳, ۱۴۰۳ ۰
همایش ملی زندگی، آثار و شخصیت پژمان بختیاری (شاعر بزرگ معاصر، محقق و مترجم) پژمان بختیاری محقق، مترجم و شاعر نامدار...تیر ۲۸, ۱۴۰۳ ۰
📙کتاب” دشتک بر بلندای تاریخ ” منتشر شد. کتاب “دشتک، بر بلندای تاریخ بختیاری” تالیف «رضا بهرامی دشتکی» پس از سالها...خرداد ۱۹, ۱۴۰۳ ۲۴
معرفی کتاب: این اثر پژوهشی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در فهرست آثار فاخر قرار گرفت و مورد حمایت ویژه واقع گردید…...اردیبهشت ۲۹, ۱۴۰۳ ۸
تاریخ بختیاری از آغاز تاکنون مقدمه: سرزمین ایران از آغاز دوران تاریخی به تدریج شاهد شکل گیری کهن ترین تمدن های بشری بود...اردیبهشت ۲۰, ۱۴۰۳ ۰
پژمان بختیاری در کلام دکتر کزازی دکتر میرجلال الدین کزازی استاد بزرگ زبان و ادبیات پارسی در سخنانی درباره شخصیت شاعر...اردیبهشت ۰۷, ۱۴۰۳ ۲
آثار منظوم و منثور پژمان بختیاری شاعر بزرگ معاصر + نصاویر فهرست کتاب ها و آثار پژمان بختیاری: پژمان بختیاری شاعری...فروردین ۲۹, ۱۴۰۳ ۰
زندگینامه دکتر قیصر امین پور (۱۳۳۸-۱۳۸۶) از شاعران بزرگ معاصر دکتر قیصر امینپور از شاعران بزرگ ایران پس از انقلاب...اسفند ۲۴, ۱۴۰۲ ۲
صفحه پژمان بختیاری ویژه زندگی، اشعار و آثار حسین پژمان بختیاری شاعر بزرگ ایران ■ـ زندگینامه پژمان بختیاری ...اسفند ۱۷, ۱۴۰۲ ۰
در همین کوهستان زنی می زیسته که برابر صد مرد در سرنوشت تاریخ معاصر ما دخیل بوده است. مقصودم «بی بی مریم بختیاری» است…...اسفند ۱۱, ۱۴۰۲ ۲۲
رضا بهرامی نویسنده و پژوهشگر رضا بهرامی دشتکی(نویسنده و پژوهشگر) رضا بهرامی دشتکی نویسنده و پژوهشگر ایرانی اهل دشتک...آذر ۰۳, ۱۴۰۲ ۶
زندگینامه و اشعار حسین پژمان بختیاری شاعر بزرگ معاصر زندگی نامه پژمان بختیاری (۱۳۵۳ـ ۱۲۷۹) حسین پژمان بختیاری،...سرزمین بختیاری در قسمتهای وسیعی از فلات مرکزی و جنوب غربی ایران در میان رشته کوه های زاگرس میانی اغلب در استان های: «چهارمحال بختیاری، خوزستان، اصفهان، لرستان، کهگیلویه بویراحمد» و بخش هایی از استانهای «فارس، بوشهر، مرکزی، ایلام و..» قرار دارد.
علاوه بر آن جمعیت عظیمی از بختیاری ها در تهران، اصفهان، شیراز، اهواز، قم و کرج و.. سکونت دارند و با احتساب سایر اقوام لرتبار گستره وسیع تری پیدا می کند. سرزمین پهناور بختیاری از موقعیت طبیعی و جغرافیایی ویژه ای در قلب ایران زمین برخوردار است.
بزرگترین رودخانه های کشور «زاینده رود»، «رود کارون» و «رود دز» از «زردکوه بختیاری» سرچشمه می گیرند. با طبیعت بکر و زیبا، رودهای خروشان، چشمه ساران زلال، جنگلهای سرسبز و مناطق دیدنی و گردشگری بی نظیر...
درود استاد بزرگوار جناب آقای بهرامی
از اینکه در انتشار مطالب ما را یاری میکنید کمال تشکر و قدر دانی را دارم
امید که بتوانیم جبران این همه لطف و مهربانی را بکنیم.
پاسخ:
سپاس جناب کاظمی شاعر و پژوهشگر ارجمند با آرزوی توفیقات فراوان