اردیبهشت ۱۵, ۱۳۹۴ سرزمین ما تاریخ و فرهنگ, موضوعات سایت ۳
تاریخ استان چهارمحال بختیاری
استان چهارمحال بختیاری از استانهای مرکزی نزدیک به جنوب غربی کشور است که در ناحیه مرکزی سلسله جبال زاگرس که از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد واقع شده است. بلندترین نقطه استان در ناحیه غربی قله زردکوه بختیاری با ۴۵۴۸ متر ارتفاع و پست ترین نقطه آن در ناحیه شرقی چهارمحال بختیاری است . به دلیل شیب ارتفاعات بختیاری که از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شدهاند، همچنین به دلیل بلندی عوارض طبیعی، موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی، آب و هوای استان نسبتاً سرد است. مرکز این استان شهر «شهرکرد» است.
این استان با ۱۶٬۳۳۲ کیلومتر مربّع وسعت معادل یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت میباشد. و بادارا بودن ۱۱% از منابع آبی کشور پر آب ترین استان کشور محسوب میشود. دو روخانه بزرگ کشور یعنی «کارون و زاینده» رود از این استان سرچشمه می گیرد. استان چهارمحال بختیاری از جمله مناطق کوهستانی فلات مرکزی ایران و بین ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه بویراحمد و از سمت شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. مرکز این استان شهر شهرکرد است که با ۲۱۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا، مرتفع ترین مرکز استان کشور در ایران است
پیشینه در تقسیمات کشوری
چهارمحال بختیاری همواره بخشی از سرزمین بزرگ بختیاری محسوب می شد اما از دوره رضا شاه با هدف تضعیف بختیاری، سرزمین بزرگ بختیاری به چند استان از جمله استان چهارمحال بختیاری تقسیم شد. قبل از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب بختیاری و چهارمحال از اصفهان به قرار دادند. در این سال، از اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.در دههٔ ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در محدوده آن فرمانداریهای جدید بروجن و نیز بخشهای جدید شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال بختیاری به استانداری چهارمحال بختیاری ارتقا یافت.
وجه تسمیه: نام چهارمحال بختیاری اشاره به قوم بزرگ بختیاری و چهار محل از این استان دارد. محال جمع مکسر کلمه محل به معنی ناحیه و مکان است و چهارمحال یعنی چهار ناحیه از سرزمین بختیاری که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در تقسیمات کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، میزدج در شهرستان فارسان کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. چهارمحال یا چار مال را چهار طایفه بختیاری نیز می گفتند که از قدیم در چهارنقطه استان سکونت داشتند. منطقه بزرگ بختیاری نیز که از دیرباز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هم اکنون شامل شهرستانهای کوهرنگ، فارسان، اردل، لردگان و کیار و بخشی از شهرستانهای شهرکرد و بروجن میباشد. بختیاری ها در کل استان حضور دارند
تاریخ چهارمحال بختیاری
تاریخ چهارمحال بختیاری در حقیقت همان تاریخ هزاران ساله قوم بختیاری است که از دوران باستان تاکنون در چندین استان از جمله چهارمحال بختیاری، خوزستان ، اصفهانف لرستان، کهگیلویه بویر احمد و.. سکونت داشتند. استان چهارمحال بختیاری در طول تاریخ همواره بخشی از سرزمین بزرگ بختیاری بوده است. و برخی اقوام دیگر در طول قرون اخیر به تدریج در این استان ساکن شدند . همچنین با سیاست حکومت مرکزی و پادشاهان و حاکمان مستبد و به انگیزه کاهش نفوذ بختیاری و بر هم زدن کانون های جمعیتی آنان، اقوام دیگری را در این اینجا اسکان دادند. هم اکنون حدود ۸۰/. این استان بختیاری است و اغلب اقوام دیگر استان نیز قرابت و پیوستگی نزدیکی با بختیاری ها دارند.
از نظر تقسیمات و ترکیب جمعیتی استان چهارمحال بختیاری هم اکنون دارای ۹ شهرستان است که پنج شهرستان شامل: فارسان ـ کوهرنگ ـ اردل ـ کیار و لردگان صدرصد بختیاری هستند و بیش از ۵۰ درصد شهرستانهای: شهرکرد و بروجن نیز بختیاری می باشند. تنها شهرستان بن و سامان دارای اکثریت غیر بختیاری است.
ـ قدیمی ترین بنا در مرکز استان مسجد اتابکان لر (بختیاری) است که در دوره سلسله اتابکان لر بزرگ (بختیاری ها) که از قرن ششم تا نهم در سرزمین لر و بختیاری از جمله چهارمحال بختیاری حکومت داشتند. این بنا در نزدیک امامزاده وسط شهر قرار دارد.
ـ زبان و گویش: گویش اکثریت استان گویش بختیاری است که از زبانهای بازمانده ایران باستان است و پژوهشگران آن را از زبان پهلوی یا پارسی میانه یا شاخه ای از پارسی باستان می دانند. گویش های ترکی، دهکردی، بروجنی و.. نیز در مناطقی از استان رواج دارد. زبان فارسی معیار نیز بین همه اقوام استان زبان رسمی است.
وجه تسمیه شهرکرد مرکز استان:
شهرکرد یادهکرد در اصل «ده کُردین» بوده است. کلمه کُرد در اینجا مخفف و خلاصه شده کردین/ کوردین می باشد که کُردین در زبان بختیاری به معنای بالاپوش ضخیم نمدی است که چوپانان می پوشند. در شهرکرد یا دهکرد هنوز هم نمدمالی و تهیه بالاپوش نمدی کُردین رواج دارد. مردمان دهکرد ترکیبی از اقوام مختلف هستند که در چند قرن اخیر به تدریج ساکن این منطقه شدند. ساکنان اولیه شهرکرد زبان بختیاری داشته اند دهکردی های اصلی و قدیمی هم اغلب اصالت بختیاری دارند. بنیانگزاران دهکرد اتابکان لُر و بختیاری ها بودند اتابکان لر از قرن ششم تا قرن یازدهم در بخش هایی از ایران در زاگرس مرکزی و جنوبی حکومت داشتند. قدیمی ترین بنای تاریخی شهرکرد مسجد اتابکان لر مقابل امامزاده قرار دارد. ترکیب جمعیتی شهرکرد در دهه های اخیر تغییر نموده و با مهاجرت بختیاری ها به مرکز استان هم اکنون در مرکز استان بختیاری ها اکثریت دارند.
برخی مشاهیر بزرگ استان چهارمحال بختیاری
ـ سردار اسعد بختیاری (۱۲۳۶ـ۱۲۹۶ه.ش)
(از سران بزرگ مشروطیت ایران و از مفاخر ملی ایران) زادگاه وی منطقه چغاخور و محل حکومت جونقان میزدج
ـ استاد پژمان بختیاری (۱۲۷۹-۱۳۵۳ه.ش)
(محقق، مترجم و شاعر بزرگ معاصر و از مفاخر ملی که زادگاه وی دشتک است)
ـ سردار بی بی مریم بختیاری (۱۲۵۱-۱۳۱۶)
(از زنان بزرگ مبارز ایران، دوران مشروطه و جنگ جهانی اول) ـ زادگاه منطقه چغاخور
ـ علیمردان خان بختیاری«شیرعلی مردون» (۱۲۷۱ـ۱۳۱۳ ه.ش)
(قهرمان مبارزه بااستبداد حکومت رضاشاه)
ـ داراب افسر بختیاری (۱۲۷۹-۱۳۵۰ه.ش)
(مشهورترین شاعر گویش بختیاری)
ـ عمان سامانی (۱۲۲۸ ـ ۱۳۲۲ قمری)
ـ (شاعر نامدار معاصر)
ـ دهقان سامانی (۱۲۶۰ ـ ۱۳۲۶ قمری)
(شاعر نامدار معاصر)
ـ مشفق ضرغام بروجنی (۱۲۸۳ـ ۱۳۵۱ ه.ش)
(از شاعران بختیاری در استان)
ـ میرزاحبیب دستان بنی
(شاعر و نویسنده برجسته )
ـ آصف قهفرخی ( ۱۲۷۳ـ ۱۳۳۸قمری)ـ
(از شاعران قدیم استان )
ـ میرزا بیضاء جونقانی
(ازشاعران قدیم استان)
ـ آیت اله سیدابولقاسم نجفی دهکردی
(از علمای قدیم در استان)
ـ سیداحمد نوربخش
(عالم و از فعالان دوران مشروطه) و…
سایر مشاهیر این دیار
ـ علی صالح خان بختیاری (سردار سپاه نادرشاه و فاتح قندهار. قبر وی در سرپیر دشتک است)
ـ اسدخان بهداروند بختیاری (سردار مبارز بختیاری علیه حکومت قاجاریه)
ـ الیاس خان بختیاری ( از روسای بزرگ بختیاری در دوره قاجاریه)
ـ حسینقلی خان بختیاری (ایلخانی بزرگ بختیاری در دوره ناصرالدین شاه)
ـ صمصام السلطنه بختیاری (نخست وزیر دوره مشروطه)
ـ ابراهیم خان ضرغام السطنه (ازسرداران بزرگ مشروطیت ایران)
ـ جعفرقلی خان سردار اسعدسوم (از فرماندهان شجاع مشروطیت و وزیر دوره مشروطه)
ـ ابوالقاسم خان بختیار (از مبارزان معروف علیه حکومت محمدرضا شاه)
ـ دکتر شاهپور بختیار (آخرین نخست وزیر ایران در دوره پهلوی)
ـ ثریا اسفندیاری (ملکه ایران ازسال ۱۳۲۹تا۱۳۳۶ که به دلیل اختلاف با دربار به جدایی انجامید) و…
برخی جاذبه های گردشگری و میراث فرهنگی استان
قلعه چالشتر شهرکرد ــ امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون شهرکرد ـ موزه باستانشناسی شهرکردـ مسجد تابکان شهرکرد ــ پل زمانخان سامان ـ کاخ موزه و قلعه سردار اسعد بختیاری در جونقان فارسان ــ پیر غار ده چشمه فارسان ـ قلعه صمصام السلطنه شلمزار ـ قلعه لطفعلی خان بختیاری دزک ـ زردکوه بختیاری در بازفت و کوهرنگ ــ تونل کوهرنگ چشمه دیمه کوهرنگ ــ چشمه سرداب رستم آباد اردل ــ آبشار آتشگاه ـ لردگان ـ حاشیه رود کارون منطقه دشتک ـ تالاب چغاخور ــ تالاب گندمان ـ جنگل های بلوط بازفت ـ رودخانه ها، دشت های لاله، صنایع دستی عشایر و…
موقعیت استان چهارمحال و بختیاری
نگاهی به تاریخ و فرهنگ استان
تاریخ سرزمین چهارمحال و بختیاری با تاریخ ایل بختیاری در هم آمیخته است. بختیاری ها بزرگترین قوم ایرانی و آریایی هستند که از دوران ایلامیان و هخامنشیان در این سرزمین زندگی می کردند. حیات عشایری بختیاری ها و ویژگی های ناشی از این نوع زندگی اجتماعی باعث زیبایی های طبیعی کم نظیر و جالب توجه شده است به طوری که هر بیننده ای را مجذوب می سازد. تالاب های دل انگیز و زیبا، تفرجگاه های مصفا، حواشی سرسبز رودخانه ها،گلزارهای بی نظیر، چشمه های آبگرم و معدنی، آبشارهای فرحبخش، ارتفاعات بلند، برف فراوان زمستان و ده ها عنصر طبیعی دیگر، جلوه های بسیار زیبا و دیدنی فراهم آورده و زمینه های مساعدی را برای بهره برداری های گردشگاهی و ورزش های زمستانی به وجود آورده است.
استان چهارمحال و بختیاری از لحاظ آداب و رسوم و کنش های فرهنگی یکی از جالب ترین مناطق عشایری ایران است. مراسم ویژه عشایری در ارتباط با زندگی کوچ و کوچ نشینی، انجام مراسم ویژه در اعیاد ملی و مذهبی، نحوه ازدواج و همسرگزینی، چگونگی انجام سوگ واره ها و آیین های مذهبی، موسیقی و رقص بومی، نوع پوشش زنان و مردان و … از جمله جاذبه های فرهنگی منطقه محسوب می شوند.
مهمترین جاذبه های گردشگری چهارمحال بختیاری
… استان چهارمحال بختیاری با تاریخ و تمدن دیرینه و کهن که با تاریخ فرهنگ قوم کهن بختیاری گره خورده است و طبیعت بکر و زیبا، رودخانه های خروشان، چشمه ساران زلال کوههای بلند، جنگل ها و دشت های سرسبز از جاذبه های گردشگری فراوان برخوردار است که در اینجا بخشی از مهمترین آنها معرفی می شوند:
رودخانه ها: بزرگترین رودخانه های کشور از استان چهارمحال بختیاری سرچشمه می گیرند، «رود کارون» ، «زاینده رود» و بخشی از «رود دز» از «زردکوه بختیاری» سرچشمه می گیرند که که مناظر بسیار زیبایی برای گردشگری طبیعی پدید آورده اند:
رودخانه کارون/ رودخانه بازفت : حاشیه رودخانه بازفت، از طریق جاده شهرکرد – دشتک – مسجد سلیمان، از جنگل ها، دره ها و گردنه های پرپیچ و خم می گذرد و در مسیری طولانی پس از سیراب کردن آبادی های فراوان به رودخانه کارون سرازیر می شود. بر فراز این رودخانه گردنه چری و چشمه ساران فراوان با زیبایی و عظمت واقع شده است. این گردنه به جهت طبیعت منحصر به فرد، ناحیه سیاحتی جالب توجهی به شمار می آید. به ویژه آن که جنگل های نسبتا متراکمی اطراف آن را فرا گرفته اند.
سرچشمه های رودخانه کارون: قلمروهای غربی و جنوب غربی استان مشتمل بر نواحی بازفت، دوآب صمصامی، دشتک ، اردل، لردگان، خانمیرزا، فلارد و جنوب بازفت که سرشاخه های متعدد رودخانه کارون در آن ها جریان دارد، از استعداد قابل ملاحظه تفرجگاهی برخوردارند. از دیگر رودخانه های این استان می توان رودخانه کیار، رودخانه سبزکوه، خانمیرزا ، چله خانه، رودخانه گرم، رودخانه خرسان، رودخانه آب کوهرنگ، رودخانه آب کری، رودخانه آب جونقان، رودخانه آب جهان بین، رودخانه آب دره کل، رودخانه آب های گرلگ، رودخانه کته، رودخانه صمصامی، رودخانه دشتک، رودخانه منچ و سرآب، و رودخانه لردگان را نام برد.
زاینده رود: تمامی مسیر زاینده رود از قراقوش در انتهای مرز شمالی تا چلوان در نزدیکی سامان، از جاذبه های اصلی و کانون های عمده تفرجگاهی استان به شمار می آید. این ناحیه با روستاهای زیبای قراقوش، کرم گوگان، مارکده، قوچان، صادق آباد، قارتطوع، پونه وار، هوره، دشتی، چم کاکا، چم جنگل، چم چنگ رودخانه آق بلاغ، رودخانه آب ونک، رودخانه کره، دریاچه سد کوهرنگ و دریاچه سد زاینده رودهر ساله هزاران خانوار را به سوی خود جلب می کند.
آبشار آتشگاه: این آبشار در فاصله ۴۰ کیلومتری شهر لردگان، در روستای آتشگاه واقع شده است. روستای آتشگاه دره ای تنگ و زیبا با خصوصیات بکر و طبیعی است.
آبشار دره عشق: این آبشار با بیش از صد متر ارتفاع از دل کوه با سرعت زیادی بیرون می جهد و منظره بدیعی را پدید می آورد. از ویژگی های این آبشار یکی آن که نه از قله کوه یا میان کوه، بلکه از دل کوه چون چاهی بیرون می جهد، دوم آن که ارتفاع بسیار بلندی دارد و در سرتاسر ایران کم نظیر است، سوم آن که در زیر آن فضای هموار نسبتا وسیعی وجود دارد، چهارم آن که در جنب این فضا رودخانه کارون به آرامی جاری است. این آبشار در بین دو روستای دره عشق و دورک شاهپوری قرار دارد که هر دو انارستان های بزرگ و مزارع شالیزاری جالب توجهی دارند.
آبشار سبزکوه: این آبشار در مجموعه زیبای سبزکوه قرار دارد و مسیر آن از طریق کره بست و پل خداآفرین است. ارتفاع آن بسیار بلند و منظره آن بسیار دیدنی و جالب است. در منطقه سبزکوه آبشارهای دیگری مانند آبشار قزل نیز وجود دارد که هم ارتفاع قابل توجهی دارند و هم آب قابل توجهی از آن ها سرازیر می شود.
آبشار شگفت انگیز زرد لیمه: آبشار زرد لیمه یکی از آبشارهای شگفت انگیز و کمتر شناخته شده سرزمین بختیاری و ایران است که در استان چهارمحال بختیاری در شهرستان اردل و منطقه دیناران و بازفت قرار دارد است. این آبشار با ارتفاع تقریبی ۵۰ متر و عرض نزدیک به ۲۰۰ متر به عنوان یکی از عریض ترین آبشارهای ایران شناخته می شود. مسیر دسترسی به آبشار طولانی و با پیاده روی طولانی در کوهستان است که نیازمند آمادگی جسمانی بالا و تجهیزات کوهنوردی کافی می باشد. دیدن آبشار از ۲ مسیر ممکن است. یکی از بالادست آبشار و از سمت رستم آباد و دیگری از پایین دست و از جاده دشتک – بازفت از روستای گزستان بازفت. دسترسی به آبشار از هر دو سمت با درجه سختی تقریبا مشابه است. با این تفاوت که دیدن آبشار از سمت گزستان نیاز به ابزار برای عبور از رودخانه بازفت دارد…
کوهها و قله ها
قله هفت تنان کوه زردکوه: این قله که در ارتفاع بالای ۴۰۰۰ متری قرار دارد از جمله ارتفاعاتی است که مورد استفاده کوهنوردان قرار می گیرد. در پایین دست این قله نیز رشته کوه های کلونچی با ارتفاع ۳۹۸۸ متری واقع شده اند.
قله کوه سوخته : این قله حدود ۴۰۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و مسیر کوهنوردی آن از روستای دستنا آغاز می شود. در این مسیر یک پناهگاه ابتدایی وجود دارد که به باغ های زیر صخره قله امتداد می یابد. در انتهای باغ های مذکور صخره هایی وجود دارد که کوهنوردان با استفاده از تجهیزات صخره نوردی از آن ها صعود کرده و به قله اصلی می رسند. از این قله نیز راهی به طرف تنگه درکش ورکش وجود دارد.
قله سالدارون: این قله که حدود ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارد از طریق دشت جونقان با عبور از رودخانه جونقان به طرف تنگ دره و دره کرفس قابل دسترسی است. از قله سالدارون راهی به سمت ده چشمه (پیرغار) و نیز راهی به طرف تنگ درکش ورکش وجود دارد.
قله شاه شهیدان: در پیرامون این قله یخچال هایی در ارتفاعات ۴۰۰۰، ۴۱۰۰ و ۴۲۲۰ متری قرار دارند. صعود به این قله از طریق چلگرد و از مسیر کوه شاه شهیدان شروع می شود و به رشته کوه کارکنان اتصال می یابد.
ارتفاعات و قله ها : به غیر از ارتفاعات و قله های یاد شده، قلل دیگری نیز در منطقه وجود دارند که از ۲۳۰۰ تا ۴۵۰۰ متر ارتفاع دارند. اسامی این قله ها عبارتند از: زردکوه، نیله رود، تخت شاه، زری کوه، کلار، سرسبز، خشک رود، شاه نشین، خاکستری کوه، کمیسیان، نهر کوه، سفیدون، رباط کوه، زاغه کوه، بونه، شاهان، کریور کوه و سبزکوه ، قیصری و احمدلیوه در منطقه دشتک و…
تالاب چغاخور : تالاب چغاخور با مساحت ۲۳۰۰ هکتار یکی از زیباترین و بزرگ ترین تالاب های استان است. در بهترین شرایط و موقعیت بارندگی، عمق آب تالاب به ۵/۱ متر می رسد. رشته کوه زیبای کلار نیز در سمت جنوب غربی مشرف بر تالاب است که قله آن ۳۸۳۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. تالاب را مرغزاری وسیع در بر گرفته که مساحت آن حدود ۷۰۰ هکتار برآورد شده است. این ناحیه از نقاط ییلاق چهارمحال و بختیاری محسوب می شود. تالاب چغاخور محل زیست انواع مرغابی، غاز و اردک، آنقوت، چنگر، انواع حواصیل، لک لک سفید، خروس کولی و فلامینگو می باشد. در این تالاب انواعی از آبزیان نیز زیست می کنند که ماهی کپور و کولی از مهم ترین آن هاست
تالاب دهنو: تالاب دهنو در ناحیه بهشت آباد قرار دارد. این تالاب به علت نزدیکی به شهرهای بروجن، گندمان، شهرکرد و بلداجی و امکانات دسترسی مناسب از اهمیت تفرجگاهی بسیاری برخوردار است. محل سراب به دلیل قرار گرفتن در زیر کوه موقعیت و چشم انداز بسیار زیبایی دارد.
تالاب گندمان: تالاب گندمان یکی از آبگیرهای حوزه آبریز آق بلاغ با فاصله ای نه چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوری که بخشی از آب خروجی تالاب چغاخور به این تالاب سرازیر می شود. پوشش دائمی آب این تالاب در حدود ۷۰۰ هکتار است. اطراف آن پوشیده از مرغزاری زیباست که معمولا به عنوان مرتع غنی برای چرای احشام استفاده می شود. از امکانات ویژه تفریحی و ورزشی اطراف این تالاب پرورش و نگهداری اسب و همچنین سوارکاری در مرغزار پیرامون تالاب است.
تالاب سولگان : این تالاب بیش از هشت کیلومترمربع مساحت دارد و محل مناسبی برای زندگی مرغان آبی است. از انواع پرندگانی که در این تالاب مورد شناسایی قرار گرفته اند می توان به چنگر، یوزگنبی، قورقور و قزل غاز اشاره کرد.
منطقه جنگلی اردل: این منطقه جنگلی با ۱۰۴۰۰۰ هکتار وسعت در ۸۰ کیلومتری شهرکرد واقع شده است. این منطقه از شمال به شهرکرد، از جنوب به لردگان و از شرق به بروجن و لردگان محدود است. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل دیناوران، دورک، شلیل، دو پلان، سرخون، گندمکار و شیاسی است.
منطقه جنگلی بازفت: این منطقه با ۵۳۰۰۰ هکتار وسعت در ۱۸۰ کیلومتری شهرکرد واقع شده است و از شمال به مرز لرستان، از جنوب به اردل، از شرق به شهرکرد و از غرب به مرز خوزستان محدود است. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل چهک، تلخه دان، بادام شیریندان، ولسگاه، کچوز و چم جندار است.
منطقه جنگلی دو راهان: این منطقه جنگلی با ۲۰۰۰ هکتار وسعت از شمال به گندمان و اردل، از شرق به سمیرم، از جنوب به فلارد و از غرب به خانمیرزا محدود می شود. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل سرپیر، سلطان ابراهیم درازرود (رودک)، کرده بیشه و شمس آباد است.
منطقه جنگلی فلارد: این منطقه با ۲۰۰۰۰ هکتار مساحت در ۱۵۰ کیلومتری شهرستان شهرکرد واقع شده است و از شمال به خانمیرزا، از غرب به لردگان، از شرق به سمیرم و از جنوب به کهکیلویه و بویراحمد محدود می شود. علاوه بر پوشش عمومی جنگل فلارد در ۱۰ کیلومتری مال خلیفه در محدوده کوت سیاه، جنگل خالصی از بنه (پسته وحشی) وجود دارد.
منطقه جنگلی لردگان: این منطقه با ۱۶۳۰۰ هکتار وسعت اراضی جنگلی از شمال به اردل، از جنوب به مرز کهکیلویه و بویراحمد، از شرق به فلارد و از غرب به مرز خوزستان محدود می شود. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل منج، بیدله، اوره، بردکارخانه، بارز و شوار و سبز کوه است.
محدوده های اسب سواری و چوگان: مرغزارهای اطراف تالاب های گندمان، چغاخور، سولگان، آلونی و حواشی دریاچه های فصلی جوانمرید و لاغرک از جمله فضاهایی هستند که می توانند مورد استفاده اسب سواری و چوگان قرار گیرند. علاوه بر اطراف و حواشی تالاب ها و دریاچه های فصلی، دامنه های نسبتا هموار ارتفاعات مشرف به امامزاده حمزه علی و دشت فلارد نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
اسکی بازی: اسکی در این استان فراتر از یک رشته ورزشی است و با مقتضیات زندگی چادرنشینان کوهپایه های زاگرس پیوند دیرینه ای دارد. در این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و ارتفاع زیاد از سطح دریا، میزان ریزش برف و باران زیاد است. پیست اسکی کوهرنگ در کشور معروف است ریزش برف غالبا در آذرماه از اواسط آبان ماه آغاز و تا اسفند و گاهی حتی تا اردیبهشت سال بعد ادامه می یابد. حجم زیاد ریزش برف در این ماه ها، همه ساله وجود برف را در ارتفاعات ۲۶۰۰ متری تا اردیبهشت ماه و در ارتفاعات ۳۰۰۰ متری تا خرداد و تیر و مرداد و در ارتفاعات ۳۰۰۰ متری به بالا برای ماه های شهریور و مهر ممکن می سازد. برای سایر ماه های سال، منطقه کلا زیر پوشش یک دست برف قرار دارد.
محدوده های قایقرانی و ورزش های آبی: حضور دائمی آب های خروشان رودخانه های کارون، زاینده رود و ده ها رودخانه دیگر از یکسو و چشمه سارها، تالاب ها، دریاچه های فصلی و پشت سدها از قبیل سولگان، چغاخورد و کوهرنگ از سوی دیگر زمینه های مساعدی را برای ورزش های آبی فراهم می آورند. در اکثر مسیرهای رود کارون، پشت سدها، دریاچه های دائمی و فصلی امکانات مساعدی برای امر قایقرانی، اسکی روی آب و شنا وجود دارد. آبزیان موجود در رودها، چشمه ها و پشت سدها، ماهیگیری ورزشی و تفریحی را میسر ساخته اند.
مناطق حفاظت شده حیات وحش
استان چهارمحال بختیاری به دلیل خصوصیات جغرافیایی کوهستانی و جنگلی یکی از مستعدترین زیستگاه های حیات وحش کشور محسوب می شود. معروف ترین گونه های حیات وحش این استان عبارتند از: سمور آبی، بز کوهی، قوچ، میش، آهو، پلنگ، خرس قهوه ای، گرگ، گراز، روباه، سگ آبی، کبک دری، کل، انواع مرغابی، چوب پا، با قرقره، هوبره، عقاب و… شمار کثیری از این زیستگاه ها در مجاورت محورهای جهانگردی قرار دارند. اهم این زیستگاه ها عبارتند از: منطقه حفاظت شده تنگ صیاد شکارگاههای سبز کوه، تخته قلعه، بارده، بازفت، لندی، دره های حسینقلی، چبد، قیصری، احمد لیوه، میلی، هفت چشمه، تنگه سرخون، پره داس، دالان کوه، بیدله، گندمکار، هفت کوتان، کلار، کوه سوخته، سالدارون، زرد کوه، دره سیر، دشت مرجن، ماربره، گینه شهر و …
آثار تاریخی و فرهنگی
مسجد اتابکان لر این مسجد قدیمی ترین بنا در مرکز استان است که در دوران اتابکان لر بزرگ (بختیاری) ساخته گردد. تاریخ بنا در سال ۶۰۵ هجری قمری ساخته شده است. مصالح این مسجد از خشت است و در سال ۱۳۵۱ در شمار آثار ملی به ثبت رسیده و توسط سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شده است.
مسجد جامع چالشتر: این مسجد در سال ۱۲۶۷ هجری قمری به دستور حاج محمدرضاخان چالشتری در ۹ کیلومتری شهرکرد ساخته شده است. جنس بنا از سنگ، آجر و کاشی است و چهار ایوان و شبستان، حوضخانه، تطهیرخانه و سر در ورودی دارد. در داخل شبستان جنوبی این مسجد منبر چوبی زیبایی تعبیه شده که در اطراف آن آیاتی از قران بر روی چوب، منبت کاری شده است.
مسجد جامع فرخشهر: این مسجد قدیمی در جنوب میدان مرکزی فرخشهر قرار دارد. بخش مهمی از ساختمان این بنا در دوران صفویه ساخته شده و در دوره های زندیه و قاجاریه تکمیل و بازسازی شده است. مسجد شبستان های متعدد و صحن وسیع داشت که توسط میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شد.
مسجد خان جامع شهرکرد (مسجد خان): این مسجد که در سال ۱۲۷۰ هجری قمری ساخته شده است، دارای صحن و شبستان های تابستانی و زمستانی و حجره های متعدد است.
قلعه سردار اسعد بختیاری موزه مشروطیت: قلعه سردار اسعد از رهبران بزرگ مشروطیت در شهر جونقان که مقر سکونت خوانین بختیاری بود. علیقلی خان سردار اسعد بختیاری در سال ۱۳۱۸ هجری قمری قلعه یا کاخی با ۱۴۰۰۰ مترمربع مساحت برای سکونت خود ساخت که نماهای بیرونی متفاوتی داشت. ستون های سنگی آن هرکدام چند قطعه در اشکال مختلف بنا شده، به طوری که در قسمت بالا، این ستون ها چهار گوش است. از همین قعلعه سپاهیان بختیاری به رهبری سردار اسعد برای مبارزه با استبداد قاجار و حمایت از مشروطه عازم پایتخت می شوند و با رشادت و دلیری تهران را فتح می کنند و حکومت استبداد را سرنگون می کنند.
قلعه امیر مفخم بختیاری در دزک: این بنای دو طبقه در جنوب شرقی روستای دزک قرار دارد. طبقه اول آن یک هشتی ورودی در وسط دارد که از طرفین به محوطه بزرگ قلعه منتهی می شود. در طرفین هشتی چهار ایوان قرار دارد که دو ایوان آن رو به شمال و دو ایوان دیگر رو به جنوب هستند و شامل چند اتاق و انبار است. طبقه دوم که از ایوان های شمالی طرفین هشتی به آن راه می یابند، ابتدا از راه پله ها وارد محوطه بزرگ حوضخانه می شود که در وسط آن سالن سفره خانه با تزیینات گچبری و نقاشی زیبایی قرار دارد. در کنار سفره خانه، اتاقی به نام آینه خانه قرار دارد که به صورت باشکوهی تزیین شده است. از مجموع چهار برج این بنا، تنها دو برج باقی مانده است.
قلعه شلمزار: این قلعه و بقایای مجموع قلاع نجف قلی خان در شلمزار قرار دارند که توسط خوانین بختیاری احداث و مورد استفاده قرار می گرفته است. قلعه شلمزار ۱۰۰۰ مترمربع مساحت دارد در تاریخ ۱۳۰۷ هجری قمری به دستور مرتضی قلی خان صمصمام ساخته شده است.
قلعه چالشتر: چالشتر در ۱۰ کیلومتری شهرکرد واقع شده است. این قلعه سال ها قبل از این که شهرکرد اعتبار یابد، مرکز حکومت نشین بود. این قلعه به خدا رحیم خان بختیاری متعلق بود و در حال حاضر جز بخش کوچکی، بقیه قلعه از بین رفته است.
آرامگاه نمادین دهقان سامانی: ابوالفتح دهقان سامانی (سیف الشعرا) مردی صوفی، مسلک و عارف بود که در میان ایلات بختیاری می زیست و در سال ۱۳۲۶ هجری قمری در گذشت پیکر وی را به نجف منتقل کردند و در آنجا بخاک سپردند. مقبره نمادین این عارف در حدود ۲۸ کیلومتری شمال شهرکرد و نزدیک پل زمانخان قرار دارد.
سنگ نوشته های مشروطیت (پیرغار): پیرغار از تفریحگاه های منطقه چهارمحال است که در بخش میزدج قرار دارد. روی قسمتی از تپه سنگی این منطقه سه سنگ نوشته به زبان فارسی وجود دارد که بر روی آن شرح لشکرکشی بختیاری ها به فرماندهی سردار اسعد به تهران و نقش آن ها در انقلاب مشروطه ثبت شده است.
پل زمان خان: پل زمان خان در ۲۹ کیلومتری شمال شهرکرد بر روی زاینده رود ساخته شده است. پل به دست یکی از روسای عشایر به نام زمان خان به صورت دو دهنه هشت متری احداث شده است. این بنا دو بار یکی در سال ۱۰۲۲ توسط کارگزاران حکومت صفوی و بار دوم در سال ۱۳۲۱ شمسی به وسیله حاج عبدالحسین قزوینی مالک قریه جمالی به طور کامل تعمیر و مرمت شده است.
درختان کهنسال مقدس: در سطح استان چهارمحال بختیاری درختان کهنسالی وجود دارند که به نوعی با اعتقادات مذهبی مردم منطقه درآمیخته است. انواع مختلفی از این درختان در نقاط مختلف استان پراکنده اند و گروهی از مردم منطقه تکه ای از لباس خود را پاره می کنند و به آن می آویزند و اعتقاد دارند که آرزوی آن ها برآورده خواهد شد. در صورت برآورده شدن نیاز و حاجت نذر کننده، گوسفندی را در پای آن ذبح و قربانی می کنند. تعدادی از این نوع درختان و مکان آن ها عبارتند از: درخت گلابی در باباحیدر، درخت بلوط در اردل، درختان چنار در دشتک – درخت نارون در طاقانک (باغ ارجن)، درخت بلوط در شهرکرد (گردنه رخ)، درخت بلوط در ارجنگ، درخت بادام در نافچ. علاوه بر آثاری که اجمالا مورد اشاره قرار گرفت، از پل دو پلان بر روی زاینده رود، پل شارلو در ۷ کیلومتری سامان، پل هوره در روستای هوره شهر کرد، حمام شهرک و حمام حاج عبدالله در شهر کرد، حمام فرادنبه، حمام سفید دشت، حمام شلمزار و حمام چلیچه در فارسان، حمام حاج محمد رضاخان در لردگان، عمارت خانه فرخشهر و قلعه شمس آباد نیز میتوان نام برد که هر یک ویژگیهای خاص معماری و قدمتی قابلتوجه دارند.
غذاهای محلی: در مناطق شهری، روستایی و در بین عشایر استان چهارمحال بختیاری انواع مختلفی از غذاهای محلی تهیه می گردد که از آن جمله می توان به آش جو ترشه، آبگوشت بختیاری، کباب بختیاری اشکنه ماست، شلوا دو ، نیشی تنوری، گرگره هلر، بودانی، اماج، آب ترشی، کامی شیر، چلبک، حلیم مخصوص، برنج، پلو آجر، کله جوش، آمربی، دمبه روده، گشنیز آب، نان بلوط و ده ها نوع خورشت و چاشت دیگر اشاره نمود. کشک و قارا و کره محلی و گز بلداجی در استان چهارمحال بختیاری نیز از سوغات های معروف استان است
موسیقی و آیین های عشایری بختیاری
موسیقی و شعر در ایل بختیاری پیوند جاودانه ای با زندگی ایل یافته است. مقام های موسیقی ایل بختیاری به بیت معروف اند و تعداد آن ها حدود ۲۰ تا ۲۵ مقام است. هر طایفه و تیره نوازندگان ویژه ای دارد که به آن ها توشمال می گویند.
توشمال ها مردمی مغنی پیشه و هنرمند موسیقی هستند که بیشتر وقت زندگی روزانه خود را صرف ساختن ملودی ها و ابیات، لطیفه ها، ضرب المثل ها و مثل ها می کنند. آنان در به وجود آوردن آثار و ادبیات عامیانه سرزمین بختیاری سهم داشتند. آلات موسیقی بختیاری ها شامل ساز و دهل (تشمال)، سنج، نی، کرنا، طبل و سنتور است. در استان چهارمحال بختیاری در مواقع برگزاری جشن ها و سرودها رقص های متنوعی اجرا می گردد که از معروف ترین آن ها دستمال بازی و چوب ابازی در عروسی است. شیوه اجرای برخی رقص های محلی به این صورت است که در مراسم عروسی زن و مرد به طور گروهی در فضای آزاد و در میان طبیعت آیین دستمال بازی را انجام می دهند
کوچ عشایر بختیاری
جلوه های زیبای کوج عشایر بختیاری با جاذبه های بسیار زیبا و شگفت انگیز که از میان کوهها و رودها با بار و بنه به شیوه سنتی روزهای زیادی را در کوه و کمر می پیمایند از جاذبه های گردشگری استان چهارمحال بختیاری است در این فرهنگ موسیقی بختیاری ـ آداب و رسوم بختیاری ـ کوچ عشایر بختیاری ـ ادبیات عامیانه بختیاری ــ لباس بختیاری ـ فرهنگ شجاعت و سلحشوری بختیاری در طول تاریخ ـ سوارکاری بختیاری… به چشم می خورد
ـ سرزمین بختیاری با فرهنگ و تمدن کهن و دیرینه دارای ارزش ها و میراث فرهنگی فاخر و ارزشمند فراوانی است که قابلیت ثبت ملی یا جهانی دارند از جمله: آثار تاریخی و منحصر به فرد بختیاری ـ موسیقی بختیاری ـ آداب و رسوم بختیاری ـ کوچ عشایر بختیاری ـ ادبیات عامیانه بختیاری ــ زبان و گویش باستانی فرش بختیاری ـ لباس بختیاری ـ فرهنگ شجاعت و سلحشوری بختیاری در طول تاریخ ـ سوارکاری بختیاری ـ و…
. پرونده کوچ عشایر بختیاری در دو گروه عادت و رسوم اجتماعی و آیین ها و جشن ها برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو ارسال گردید قوم بختیاری از دو ایل اصلی چهارلنگ و هفت لنگ تشکیل شده که از اقوام بزرگ ایرانی است و با وجود یکجانشین شدن بخش اعظم طوایف این قوم، هنوز کوچ تاریخی آنان در استان های چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان و بخش هایی از استان های اصفهان، فارس و کهگیلویه و بویراحمد جریان دارد.
زندگینامه مشاهیر و نام آوران بزرگ بختیاری
زندگینامه پژمان بختیاری (محقق، مترجم و شاعر بزرگ معاصر و از مفاخر ملی)
زندگینامه سردار اسعد بختیاری (از سران بزرگ مشروطیت و از مفاخر ملی)
زندگینامه داراب افسر بختیاری (مشهورترین شاعر گویشی بختیاری)
زندگینامه سردار مریم بختیاری (از زنان نامدار دوره مشروطیت ایران و بعد از آن)
زندگینامه علیمردان خان بختیاری (قهرمان مبارزه با استبداد و اسطوره مقاومت)
زندگینامه مسعود بختیاری(بهمن علاء الدین) (هنرمند بزرگ موسیقی بختیاری)
bigtheme
دی ۳۰, ۱۴۰۳ ۰
دی ۱۵, ۱۴۰۳ ۰
آذر ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
آذر ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
دی ۳۰, ۱۴۰۳ ۰
دی ۱۵, ۱۴۰۳ ۰
آذر ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
آذر ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
ویژه تاریخ و فرهنگ ایران و سرزمین بختیاری، سرزمین آفتاب، سرزمین آزاد، سرزمین آریایی، سرزمین کوهساران بلند، سرزمین رودهای خروشان، سرزمین چشمه ساران زلال، سرزمین جنگلهای سرسبز، سرزمین دشت های زیبا، سرزمین برف و آب و آفتاب، سرزمین تاریخ و تمدن دیرینه، سرزمین فاتحان مشروطیت، سرزمینی در قلب ایرانزمین… بختیاری بزرگترین قوم ایرانی و آریایی در ایران و تنها قوم صددرصد شیعه..*این سایت آزاد، مستقل و مردمی است. تاسیس1391
شهریور ۳۱, ۱۳۹۷ ۲۶
خرداد ۱۹, ۱۴۰۳ ۲۴
آذر ۱۷, ۱۴۰۲ ۲۳
اسفند ۱۱, ۱۴۰۲ ۲۲
آذر ۰۹, ۱۴۰۳ ۲۰
خرداد ۰۲, ۱۳۹۵ ۱۷
تیر ۱۲, ۱۳۹۵ ۱۶
مرداد ۱۰, ۱۳۹۵ ۱۵
آبان ۰۶, ۱۳۹۵ ۱۵
خرداد ۲۰, ۱۳۹۲ ۱۳
آذر ۱۱, ۱۴۰۲ ۱۰
دی ۰۳, ۱۳۹۴ ۱۰
شهریور ۰۸, ۱۳۹۵ ۸
اردیبهشت ۲۹, ۱۴۰۳ ۸
مهر ۲۶, ۱۴۰۱ ۷
دی ۳۰, ۱۴۰۳ ۰
دی ۱۵, ۱۴۰۳ ۰
آذر ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
آذر ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
آذر ۰۹, ۱۴۰۳ ۲۰
آبان ۲۷, ۱۴۰۳ ۲
آبان ۱۷, ۱۴۰۳ ۱
تیر ۲۸, ۱۴۰۳ ۰
تیر ۰۱, ۱۴۰۳ ۴
خرداد ۱۹, ۱۴۰۳ ۲۴
اردیبهشت ۲۹, ۱۴۰۳ ۸
اردیبهشت ۲۰, ۱۴۰۳ ۰
اردیبهشت ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
اردیبهشت ۰۷, ۱۴۰۳ ۲
اردیبهشت ۰۵, ۱۴۰۳ ۰
دی ۳۰, ۱۴۰۳ ۰
دشتک سرزمین فاتحان قندهار و مشروطیت بر اساس اسناد و منابع تاریخی، منطقهی دشتک و پشتکوه در دورهی افشاریه و زندیه به...دی ۱۵, ۱۴۰۳ ۰
آخرین نبرد، آخرین سوار به قلم رضا بهرامی دشتکی: من زاده ی کوهستانم خانه ام بر فراز قله ها سر پناهم آسمان کاشانه ام دشت...آذر ۱۰, ۱۴۰۳ ۰
گرامیداشت پژمان بختیاری شاعر بزرگ ایران در دانشگاه فرهنگیان به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شهرکرد،...آذر ۰۹, ۱۴۰۳ ۲۰
زندگینامه و آثار/ زادگاه پژمان «دشتک بختیاری» در دامنه کوهساران بلند بختیاری، منتهی به «زردکوه» و در کنار سرچشمه های...آبان ۲۷, ۱۴۰۳ ۲
تمدید شد/ مهلت ارسال مقالات ۱ اسفند برگزاری همایش: ۸ اسفند۱۴۰۳ همایش ملی زندگی، آثار و شخصیت پژمان بختیاری (شاعر بزرگ...تیر ۲۸, ۱۴۰۳ ۰
📙کتاب” دشتک بر بلندای تاریخ ” منتشر شد. کتاب “دشتک، بر بلندای تاریخ بختیاری” تالیف «رضا بهرامی دشتکی» پس از...خرداد ۱۹, ۱۴۰۳ ۲۴
معرفی کتاب: این اثر پژوهشی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در فهرست آثار فاخر قرار گرفت و مورد حمایت ویژه واقع گردید…...اردیبهشت ۲۹, ۱۴۰۳ ۸
تاریخ بختیاری از آغاز تاکنون مقدمه: سرزمین ایران از آغاز دوران تاریخی به تدریج شاهد شکل گیری کهن ترین تمدن های بشری بود...اردیبهشت ۲۰, ۱۴۰۳ ۰
پژمان بختیاری در کلام دکتر کزازی دکتر میرجلال الدین کزازی استاد بزرگ زبان و ادبیات پارسی در سخنانی درباره شخصیت شاعر...اردیبهشت ۰۷, ۱۴۰۳ ۲
آثار منظوم و منثور پژمان بختیاری شاعر بزرگ معاصر + نصاویر فهرست کتاب ها و آثار پژمان بختیاری: پژمان بختیاری شاعری...فروردین ۲۹, ۱۴۰۳ ۰
زندگینامه دکتر قیصر امین پور (۱۳۳۸-۱۳۸۶) از شاعران بزرگ معاصر دکتر قیصر امینپور از شاعران بزرگ ایران پس از انقلاب...سرزمین بختیاری در قسمتهای وسیعی از فلات مرکزی و جنوب غربی ایران در میان رشته کوه های زاگرس میانی اغلب در استان های: «چهارمحال بختیاری، خوزستان، اصفهان، لرستان، کهگیلویه بویراحمد» و بخش هایی از استانهای «فارس، بوشهر، مرکزی، ایلام و..» قرار دارد.
علاوه بر آن جمعیت عظیمی از بختیاری ها در تهران، اصفهان، شیراز، اهواز، قم و کرج و.. سکونت دارند و با احتساب سایر اقوام لرتبار گستره وسیع تری پیدا می کند. سرزمین پهناور بختیاری از موقعیت طبیعی و جغرافیایی ویژه ای در قلب ایران زمین برخوردار است.
بزرگترین رودخانه های کشور «زاینده رود»، «رود کارون» و «رود دز» از «زردکوه بختیاری» سرچشمه می گیرند. با طبیعت بکر و زیبا، رودهای خروشان، چشمه ساران زلال، جنگلهای سرسبز و مناطق دیدنی و گردشگری بی نظیر...
پیشینه شهرکرد باید تغیرداده بشه
چرند نوشتی عمو لره
برخی فامیل های شهرکرد در اصل بختیاری هستند
فامیل های بختیاری که در دهکرد قدیم ساکن شده اند: استکی ، کوهی ، صفر پور ، عبداللهی، نافیان ، کیانی ، چلگردی ، بهداروند، بلالی، ساکنی ، مبینی