سرزمیـن ما – مناسبات خانوادگی مانع گردش نخبگان

مناسبات خانوادگی مانع گردش نخبگان

مهر ۲۳, ۱۳۹۶ سرزمین ما انتقادی و اجتماعی, موضوعات سایت ۰

مناسبات خانوادگی مانع گردش نخبگان

یکی از ویژگی‌های کشورهای در حال توسعه با جوامعی که کمتر توسعه‌یافته‌اند، نبود شرایط مناسب برای گردش نخبگان است. گردش به معنای تغییر مدیران برای ورود نگرش‌ها، خلاقیت‌ها، دیدگاه‌ها و انگیزه‌های جدید و تازه به چرخه مدیریتی کشور.

در جوامعی مانند جامعه ما، به دلیل حاکم‌بودن مناسبات خانوادگی، فامیلی، قومی و قبیله‌ای و حتی منطقه‌ای، شاهد موانع جدی در روند جابه‌جاشدن نخبگان هستیم به‌طوری‌که در سپهر مدیریتی کشور، عموما چهره‌های تکراری می‌بینیم و چندان امکانی برای ورود چهره‌های جدید تحت عنوان ضرورت استفاده از تجربه‌ها و سوابق مدیریتی، فراهم نیست.

درست است که نمی‌توان جایگاه و اهمیت تجربه را نادیده گرفت اما به نظر می‌رسد ضرورت گردش و چرخش نخبگان ایجاب می‌کند که افراد باتجربه در سمت‌های مشاوره‌ای قرار گیرند تا در کنار استفاده از تجربیات آنها، فرصت برای چهره‌های تازه نیز فراهم شود. با این همه نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که قدرت و مزایا و منافع گوناگون آن به‌گونه‌ای نیست که برخی بتوانند به سادگی از آن چشم‌پوشی کنند.

از یاد نباید برد که تجربه کشور ما در حوزه مردم‌سالاری در بین کشورهای منطقه ویژه و کم‌نظیر است. کنارهم‌گذاشتن این پیشینه با درنظرگرفتن تحولات سال‌های اخیر، باور به ایجاد ضرورت‌های پیشرفت کشور در فضای فعلی را دوچندان کرده است، خصوصا آنکه انتخاب فردی به‌عنوان یک حقوق‌دان در سمت رئیس‌جمهوری کشور و دفاع او از حقوق شهروندی و ضرورت توجه به حقوق گروه‌ها و طبقات مختلف مردمان این سرزمین، در دوره‌های مختلف مبارزات انتخاباتی این باور را دوچندان کرده است.

در این روند مردم آگاهی بیشتری نسبت به حقوق و مطالبات و نیازهای خود پیدا کرده‌اند و بیش‌ از پیش، انتظارات خود را در فضای جامعه مطرح می‌کنند و خواهان اجرائی‌شدن آن هستند. از سوی دیگر از آنجا که جهانی‌شدن و عصر ارتباطات به جامعه توان دسترسی بیشتر به اطلاعات را داده و آنها توانسته‌اند از شرایط مردم و راهکارهای مدیریتی بهتر در جوامع جهانی مطلع شوند، انتظارات مردمی به صورت فزاینده‌ای از دولت افزایش پیدا کرده است که این مهم نباید دور از چشم بماند.

امروز مردم نیازمند تغییرات لازم در رفتار نخبگان سیاسی کشور برای پاسخ‌گویی به چنین انتظارات و مطالباتی هستند و طرح مباحثی که با نیازها و انتظارات آنها همخوانی ندارد، می‌تواند نتایجی انفعالی داشته باشد. یکی از این مباحث، انتصاب فرزندان مدیران و افرادی است که پست‌های عالی در اختیار دارند و گاهی شاهدیم که انتشار چنین خبرهایی با چه واکنش‌هایی رو‌به‌رو شده است؛ واکنش‌هایی که گاه حتی شمایل احساسی و عاطفی و بدون درنظرگرفتن واقعیت‌های موجود را به خود می‌گیرد.

جامعه‌ای که خیل عظیم جوانان را با تحصیلات عالی در خود دارد، باید بتواند از این سرمایه انسانی به درستی بهره‌برداری کند چراکه در غیر این صورت، این نگرانی وجود دارد که چنین قابلیت و سرمایه مهمی در کشور بدل به تهدید شود که نمونه‌های آن را دیده‌ایم و به خاطر داریم. برای رسیدن به تعادل و تقویت عقلانیت در جامعه، صاحبان پست‌های قدرتمند و عالی کشور باید نیازهای عموم مردم کشور و به‌خصوص جوانان تحصیل‌کرده را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند و شرایط و امکانات مناسب را برای به‌کارگیری مهارت‌های این افراد فراهم کنند تا نارضایتی‌ها بدل به رفتارهای عاطفی- هیجانی نشود.

در چنین شرایطی دولت خواهد توانست با ایجاد بسترهای مناسب، کاری کند که همه آحاد جامعه بتوانند در شرایطی محترمانه و قابل قبول، از توانمندی‌ها و تلاش‌های خود به نفع جمع بهره ببرند؛ این همان اصل ذکرشده در قانون اساسی ماست که به دولت حکم می‌کند شرایطی برابر را برای تمام شهروندان خود و بستری را برای توسعه و سازندگی ایران فراهم کند. الهه کولایی

bigtheme